>>Phật giáo và môi trường 

Nhiệt độ trái đất mỗi năm một tăng, năm sau luôn ghi nhận mức nắng nóng kỷ lục hơn năm ngoái. Nhiều quốc gia quanh năm lạnh giá như Canada, Greenland, Nhật Bản… thì nay cũng nắng nóng, cháy rừng, băng tan, nhiều người nhập viện và tử vong vì sốc nhiệt. 

Gần đây, mấy triệu hecta rừng ở Syberia – một quốc gia băng giá quanh năm cũng bốc cháy. Hoặc vụ cháy khủng khiếp suốt hơn nửa tháng ở rừng nhiệt đới Amazon – lá phổi xanh của trái đất, cũng khiến cả nhân loại bàng hoàng xót xa. Đó là hàng loạt dấu hiệu của ngày tận thế đang đến rất gần, bởi cây cỏ là nền tảng của sự sống, không có cây cỏ thì sự sống tất yếu sẽ sụp đổ giống như căn nhà đã mất đi phần móng vậy.

Vì thế, vào ngày 24/8/2019 (nhằm ngày 24/7/ năm Kỷ Hợi), nhân Khóa tu thiền tại chùa Phật Ngọc Xá Lợi Vĩnh Long (287A ấp Vĩnh Hòa, xã Tân Ngãi, Tp. Vĩnh Long, tỉnh Vĩnh Long), TT Thích Chân Quang – Phó ban Kinh tế Tài chánh T.Ư GHPGVN, Viện chủ Thiền Tôn Phật Quang đã quang lâm thuyết giảng đề tài “Tận thế là gì?” cho hơn 1.000 thiền sinh Phật tử.

Qua đây, thính chúng bất ngờ nhận ra trong khi trái đất đang oằn mình gánh chịu hậu quả do lối sống hủy diệt của con người gây ra thì đa phần chúng ta đều thờ ơ vô cảm. Ta cho rằng trách nhiệm giữ gìn trái đất là việc của các quốc gia, chính phủ, tổ chức nào đó, còn mình chỉ có bổn phận luẩn quẩn với bản thân, với gia đình, với cộng đồng nhỏ bé của mình mà thôi. Hàng ngày ta vẫn sống, làm việc, hưởng thụ… đâu biết rằng có ngày cả nhân loại sẽ chịu quả báo vì sự vô tâm thờ ơ đó. 

Mở đầu bài giảng, Thượng tọa nhận định: theo quy luật, giống loài nào thông minh nhất sẽ được làm chủ trái đất. Và con người với trí thông minh của mình đã nhanh chóng cải tạo tự nhiên, thống trị các giống loài khác, trở thành chủ nhân của trái đất này. Tuy nhiên, ngày hôm nay con người đang chế tạo ra một giống loài mới để làm chủ lại mình, đó là robot hay còn gọi là trí tuệ nhân tạo. 

Không thể phủ nhận rằng máy móc đã làm cho đời sống trở nên dễ dàng hơn, thay thế sức lao động tay chân và trí óc cho con người. Tuy nhiên máy móc càng ngày càng thông minh, cả trí thông minh và năng lực của chúng đều vượt trội hơn con người. Chúng có thể tự tìm chỗ sạc pin khi sắp hết pin, tự sửa chữa nếu xảy ra lỗi, thậm chí tự thay đổi mã code để không phải nhận lệnh từ con người nữa… Tức là nó có khả năng vượt ngoài sự kiểm soát của con người. Ngày nào đó máy móc sẽ trở thành một giống loài mới, một chủ nhân mới của trái đất (theo đúng nguyên tắc loài nào thông minh hơn loài đó sẽ làm chủ). Sai lầm của chúng ta là chế tạo ra một sản phẩm thông minh hơn mình để làm chủ mình.

Vì sao ta phải đi đến chỗ tận diệt? Vì suốt bao nhiêu nghìn năm qua, ỷ vào trí thông minh mà con người đã khai thác thiên nhiên một cách tham lam, ác độc, hoang phí và hủy diệt. Đây chính là cái nhân cho ngày tận thế. 

Tàu thuyền của chúng ta vơ vét sạch tôm cá dưới biển, đến khi có dư thừa thực phẩm rồi lại hoang phí vô độ. Ví dụ ăn một con tôm ta chỉ dùng một nửa, còn một nửa bỏ đi, đối với mình đó chỉ là một mẩu thức ăn, nhưng đối với con tôm đó là cả sinh mạng mà nó quý giá. Khắp nơi trên thế giới, hàng ngày không biết bao nhiêu tấn thức ăn đã bị đổ bỏ. 

Rồi con người đào sâu dưới lòng đất lấy hết khoáng sản, hút hết các mạch nước ngầm, lên rừng đốn chặt trơ trọi cây cối… Thứ mà ta gửi lại cho môi trường trở lại là khí thải độc hại, mạch nước nhiễm hóa chất, rác nhựa trôi nổi ra đại dương giết chết các sinh vật…

Tức là con người vừa hưởng thụ, vừa hủy diệt. Hai chữ “H” này chính là cái nhân cho ngày tận thế không còn xa. Sự sống sẽ chấm dứt vì con người không còn xứng đáng với trái đất này nữa. 

Thêm một cái nhân nữa cho ngày tận thế đó là nhân loại đã phụ bạc đạo lý giác ngộ mà Đức Phật mang đến hành tinh này – một hành tinh có mây trời, có sông núi, có rừng cây, có bao điều tốt đẹp, là điều hiếm hoi phi thường của vũ trụ. Và Phật đã đến đây gửi tặng món quà vô giá là đạo lý giác ngộ, để con người có cơ hội vượt thoát khỏi thân phận mình mà trở thành một bậc Thánh. Tuy nhiên, loài người đã quay lưng với món quà đó. Chính những người trong đạo Phật cũng không tinh tấn tu hành. Còn các tổ chức hiểm độc thì ngày đêm tìm muôn nghìn phương kế tấn công, khiến Phật pháp suy tàn. 

Như thế, con người đã phụ bạc hai món quà: một là sự sống màu nhiệm của hành tinh (vì ta đã hưởng thụ và hủy diệt); hai là thiền định hay đạo lý giác ngộ mà Đức Phật truyền trao. Vì thế, chúng ta không còn xứng đáng với sự sống trên hành tinh này nữa. Đó là nguyên nhân ngày tận thế phải đến.

Năm nay một số vùng đã không còn mùa đông. Sang năm sẽ không còn mùa thu. Sang năm nữa mùa xuân cũng biến mất. Dần dần chỉ còn lại mùa hè với cái nóng như thiêu đốt. Mỗi năm nhiệt độ cứ chạm một mức báo động mới. Tương lai sẽ có rất nhiều người chết vì sốc nhiệt. Rồi sẽ đến ngày chỉ còn một phần năm, một phần hai, một phần mười… loài người tồn tại, tồn tại một cách lay lắt với số thực phẩm ít ỏi kiếm được. Cho đến khi trái đất nóng đỉnh điểm, toàn bộ nước bốc hơi ra vũ trụ thì hành tinh này lập tức biến thành hành tinh chết không khác nào sao Hỏa. 

Và như thế, chúng ta không còn né tránh được nữa, bây giờ là lúc buộc phải đối diện với tận thế. Nếu tận thế xảy ra, sau khi chết, chúng ta sẽ có 4 cõi giới để loài người tái sinh: cõi Trời, cõi A Tu La, Địa ngục và Ngạ quỷ (ma đói). Không may là hầu hết chúng sinh đều tái sinh làm ma đói, bởi kém phước và kém tu tập tâm linh. 

Nếu có con mắt Thánh, ta sẽ thấy khi một hành tinh chết đi, bám chung quanh đó là rất đông vong linh đói khổ than khóc. Sau mấy tỷ năm vất vưởng trôi dạt trong vũ trụ, khi nào có sự sống xuất hiện ở một hành tinh khác thì đám ngạ quỷ đó mới bay vượt không gian xa xôi và nhập vào sự sống ở đó để làm giun dế, chứ cũng chưa được làm người.

Do đó, khi biết rằng ngày tận thế đã không còn xa xôi, chúng ta có hai cách xử lý. 

Hoặc là buông xuôi chờ cái chết đến, hoặc trong thời gian đó ta cố gắng ngồi thiền, vì dù sao một vong linh biết thiền vẫn cao cấp hơn một vong linh mê mờ. 

Hoặc là cùng nhau gieo lại cái “nhân” mới để cứu vãn sự tận thế này. Chúng ta nhắc lại rằng, cái nhân gây ra tận thế là lối sống hưởng thụ và hủy diệt (2H). Vậy để cứu vãn sự tận thế, ta phải gieo nhân ngược lại. 

Đầu tiên là không hưởng thụ nữa, mà sống để hy sinh cống hiến, để tu hành làm Thánh. Phải xem cuộc sống này là cơ hội phụng sự và đi tìm sự giác ngộ. 

Thứ hai, đi ngược lại với cái nhân hủy diệt sự sống, ta phải gieo nhân lại bằng cách tạo ra sự sống cho hành tinh này với những việc cụ thể: 

Trồng cây

Bảo vệ và tái tạo rừng

Tiết kiệm năng lượng, khoáng sản

Phóng sinh

Ăn chay

Không xả rác nhựa (vì rác sẽ trôi ra đại dương giết chết nhiều sinh vật biển). Giảm thiểu tối đa việc sử dụng vật liệu nhựa, thay vào đó là các vật liệu thân thiện với môi trường. Tạo ra sự sống cho nhau: cứu nhau qua lúc khó khăn hoạn nạn, hỗ trợ nhau trong cuộc sống, giúp nhau sinh kế… Những việc này là bảo vệ phát triển sự sống, đi ngược lại cái nhân hủy diệt sự sống.

Nếu mọi người đều sống để phụng sự, tu dưỡng, để giữ gìn hành tinh thì quá trình tận thế sẽ khựng lại, trái đất bắt đầu mát hơn. Tuy nhiên, nếu chỉ một nhóm nhỏ người quyết tâm thì vẫn chưa tạo nên sự thay đổi lớn. Vì vậy, sau khi nghe bài giảng này, chúng ta phải viết lại theo khả năng của mình rồi tìm cách kêu gọi gia đình, bạn bè, láng giềng cùng tham gia. Cũng hãy lên mạng xã hội truyền thông điệp này đi khắp thế giới, đặc biệt nên viết bằng song ngữ để tiếp cận được bạn bè thế giới. Thượng tọa nhấn mạnh rằng:

“Hôm nay nghe giảng làm thinh

Thì con người ấy vô tình bất nhân!”

Tóm lại, sự chết chóc hàng loạt sẽ diễn ra ở quy mô toàn cầu. Những nơi có người tu tập theo đúng giáo lý Phật dạy sẽ chết trễ nhất. Thậm chí, những con người ở các khu vực đó có thể sinh tồn và xây dựng lại một thế giới mới bằng lối sống đúng đắn của mình. Tuy vậy, tất cả chúng ta phải ý thức và sẵn sàng rằng sự diệt vong đã đến rất gần. Lòng từ bi của người đệ tử Phật không cho phép ta thờ ơ thụ động nữa, chúng ta phải hành động để chuộc lại tội lỗi của mình đối với Mẹ Trái Đất, phải gieo cái nhân đúng đắn lại để chặn đứng ngày tận thế không còn xa.

Mơ ước của chúng ta là xây dựng trái đất lại thành thiên đường, để xứng đáng với sự may mắn được sống ở nơi có sự sống hiếm hoi trong vũ trụ này, và cũng xứng đáng với con đường Vô Ngã – món quà mà Đấng Giác Ngộ đã để lại cho nhân loại. Xin hãy lan truyền thông điệp này đi khắp thế giới.